VẬY THÌ NỀN KĨ TRỊ LÀ GÌ

Tham khảo từ ALJAZEERA:

http://www.aljazeera.com/indepth/opi...931523936.html

Phan Biên dịch.

VẬY THÌ NỀN KĨ TRỊ LÀ GÌ?

“Nền kĩ trị” là gì? Và tại sao các chính phủ kĩ trị ngày nay lại thịnh hành ở Châu Âu?

Bầu trời đang sụp đổ ! Châu Âu đang sụp đổ! Chúng ta có thể làm gì? Hãy nhìn, trên bầu trời: có một con chim! Có một chiếc máy bay, có một…nhà kĩ trị!

Được trù định nhằm cứu vãn những nước nhỏ và lớn ở châu Âu theo cùng một cách, giờ chúng tôi lại được điểm tô bằng sự xuất hiện đột ngột của chính phủ kĩ trị, như là một “dues ex machine” (god from machine – trời phật từ guồng máy) ở Ý, nơi nhà kinh tế Mario Monti đã được bổ nhiệm thủ tướng và Hy lạp, nơi nhà kinh tế Lucas papademos cũng đã được bổ nhiệm tương tự. Vì người hùng của thời đại chúng ta – chính phủ kĩ trị - ít được nhiều độc giả của chúng ta biết đến rộng rãi, chúng tôi triệu tập tinh thần kịch nghệ Hy lạp cho những đối thoại ngắn về chính phủ kĩ trị:

Q: Chính phủ kĩ trị là gi ?

A: Để trả lời câu hỏi này, trước hết chúng ta cần biết rõ các chính phủ được hình thành như thế nào trong hệ thống nghị viện, đó là điều mà chúng ta thấy ở Ý và Hy lạp (và hầu hết những nước dân chủ công nghiệp hóa tiên tiến nằm ngoài Hiệp Chủng Quốc). Không như hệ thống tổng thống – nơi tổng thống khá tự tiện chọn các bộ trưởng mà ông ta hay bà ta muốn đưa họ vào nội các – trong hệ thống nghị viện chính phủ được nghị viện chỉ định

Thường thì điều này cần sự đồng thuận của hơn một đảng chính trị, là kết quả của liên hiệp các đảng phái ủng hộ chính phủ đó. Vì một nửa của “sự đồng thuận liên hiệp” này, các bộ trưởng (hay còn gọi là Thư kí ở Mỹ) được chỉ định vào các đảng phái khác nhau, những người này sẽ cử các đại diện từ đảng của họ làm người đứng đầu các bộ trưởng tương ứng của họ. Hơn nữa, các đảng thỏa thuận về “Thủ Tướng” đứng đầu chính phủ, thường xuyên nhưng có giới hạn từ đảng lớn nhất trong liên hiệp. Gần như thường xuyên, việc đồng nhất “Thủ Tướng” này – phụ thuộc vào các kết quả bầu cử - được phân biệt trong suốt cuộc vận động bầu cử.

Q: Ok, vậy thì chính phủ kĩ trị là gì?

A: Một cách kĩ thuật (không có ý chơi chữ), chính phủ kĩ trị là một chính phủ mà các bộ trưởng không phải là những nhà chính trị chuyên nghiệp; quả thật, trong một số trường hợp, thậm chí họ không hề là thành viên của các đảng chính trị. Thay vào đó, họ được cho là “những chuyên gia” trong những lĩnh vực của các bộ tương ứng. Ví dụ cơ bản thế này, là Bộ Trưởng tài chính sẽ là một người nào đó có căn bản hàn lâm về kinh tế đã làm việc nhiều năm ở IMF, nhưng trước đó chưa ứng cử vào chức vụ nào, hoặc chưa dính dáng nhiều đến một chiến dịch bầu cử.

Q: thủ tướng có phải là một “nhà kĩ trị” ?

A: Trong vài trường hợp thì có, nhưng không phải đúng như thế. Bạn có thể có một thủ tướng từ một chính đảng dẫn đầu một chính phủ kĩ trị (vd: hầu hết các bộ trưởng thỏa mãn định nghĩa trên), hoặc bạn có thể có một thủ tướng kĩ trị cũng được.Tuy nhiên trong trường hợp chính phủ Ý lẫn Hy lạp thì Thủ Tướng vừa là nhà kĩ trị vừa là nhà kinh tế (nên biết rõ trong định nghĩa không nói một chính phủ kĩ trị phải cần một nhà kinh tế dẫn dắt! Một nhà khoa học chính trị cũng là lựa chọn tốt…).

Q: Tại sao các nước chỉ định chính phủ kĩ trị?

A: Lí do thực tiễn thường là vì chính phủ đó đã mất sự ủng hộ của nghị viện, nhưng vì nhiều lí do khác nhau (gồm cả luật pháp, thực dụng và chính trị), chưa đến kì tổ chức bầu cử. Nếu các đảng phái trong nghị viện không thể đồng thuận thành lập một chính phủ tiêu chuẩn. Khi một chính phủ kĩ trị được chỉ định trong một thờ gian ngắn đặc biệt nhằm chờ đợi kì bầu cử kế tiếp, nó cũng được biết đến với tên gọi “chính phủ trông nhà”.

Thậm chí nhằm làm các sự việc trở nên rắc rối thêm, có khả năng có một chính phủ trông nhà mang tính phe phái (đó là điều cơ bản hiện đang xảy ra tại Slovakia), không thể gọi đó là chính phủ kĩ trị, mà thường gọi là “chính phủ vịt què”.

Q: Điều này hoàn toàn không phải là chuyện xảy ra ở Ý hay Hy lạp, đúng không?

A: Ừ, chúng ta sẽ thấy rằng nếu họ hóa ra cũng là một chính phủ trông nhà, nhưng, không, đó không phải tư tưởng đằng sau chính phủ kĩ trị Hy lạp hay Ý. Vì giờ đây, đây là những trường hợp chính phủ kĩ trị mà đơn giản được ủy thác nhằm cai trị như bất cứ chính phủ nào khác trong hệ thống nghị viện. Vì thế chừng nào còn được sự ủng hộ của nghị viện tương ứng thì họ vẫn có thể ở lại chức vị.

Q: Vậy thì sao các nhà chính trị được bầu chẳng bao giờ chuyển giao quyền lực cho kĩ trị vốn không được bầu? Điều này có đi ngược lại bản chất của tất thảy những gì chúng ta biết về những nhà chính trị: đó là họ quan tâm trên hết đến việc giữ lấy chức vụ được bầu?

A: Điều này dẫn chúng ta đến sự nan giải của vấn đề về mặt chính phủ hiện hành. Điều có vẻ đang diễn ra là “sự khôn ngoan được thừa nhận” đang phát triển, là chỉ những chính phủ kĩ trị mới có thể thực hiện “những cải cách đau đớn cấn thiết” nhằm cứu vãn nước X nào đó. Lí thuyết ở đây là không có chính đảng nào muốn đơn độc trả giá cho những chính sách đau đớn theo nề nếp. Nếu đây là trường hợp mà ta đề cập thì một cách khả dĩ cho tình trạng khó khăn này là bổ nhiệm chính phủ kĩ trị không “thuộc” bất cứ đảng phái nào nhưng được tất thảy các đảng phái ủng hộ. Bằng cách này, trách nhiệm có thể được chia sẻ một cách cơ bản, và dù gì đi nữa thì chính phủ cũng có thể làm việc đúng.

Q: Liệu nó có tác dụng?

A: Thực ra tôi cũng không biết, nhưng có những lí do chính đáng để hoài nghi. Trước tiên, các nhà chính trị không đặc biệt giỏi trong việc “chia sẻ trách nhiệm”, điều này khiến sự cám dỗ sẽ có mặt khắp nơi, khi mà bất cứ thành viên nào của các chính đảng cũng có thể hạ giá chính phủ kĩ trị cho những lợi ích chính trị. Thứ đến, thậm chí các đảng chủ đạo ủng hộ chính phủ kĩ trị thì cũng không có nghĩa những đảng cực đoan cũng ủng hộ. Quả vậy, chính phủ kĩ trị được tất cả các đảng chủ đạo ủng hộ, đối với tôi, là một phương pháp hoàn hảo cho sự thăng tiến của các đảng phi-chủ đạo. (như nhận xét rất liên quan, đó chính xác là điều mà Radoslaw Markowski và tôi thấy đã xảy ra ở Ba lan, khi mà mọi chính đảng được các thành viên EU ủng hộ). Có một nghiên cứu nào đó chỉ ra rằng các chính phủ trông nhà chi tiêu ít hơn chính phủ tiêu chuẩn, nhưng tác giả gợi ý rằng điều này tương xứng với quyền lực suy giảm của chính phủ đó, không phải do bất cứ khả năng cắt giảm chi tiêu và/hoặc các chương trình khắc khổ bổ sung đặc biệt nào của các chính phủ trông nhà.

Q: Ok, nhưng thậm chí với những cảnh báo này, chính phủ kĩ trị vẫn nghe có vẻ rất kêu! Thế tại sao mọi người đều không có một cái nhể?

A: À, có vấn đề nhỏ này, đó là trong các nền dân chủ người ta có bổn phận bầu người trị vì của họ. Vì thề, theo định nghĩa, chính phủ kĩ trị không vận động cho chức vị, thật khó gọi một đất nước với chính phủ kĩ trị vĩnh cửu là một nền dân chủ. Thay vào đó bạn sẽ chấm dứt một hệ thống khi mà người dân chỉ bầu cho người mà sau đó lại bầu cho người lãnh đạo thực sự của chính phủ. Nó, nếu bạn chấm dứt nghĩ về nó, nghe có vẻ hơi giống với cơ cấu Viện Bầu Cử (electoral college) nguyên thủy của Hiệp Chủng Quốc…

Q: Liệu sự hiện diện của chính phủ kĩ trị ở Hy lạp và Ý có khuyến khích quân đội Ai cập (hoặc tương lai sẽ là những người dân chủ ở Trung đông và bắc Phi) tránh bầu cử dân chủ nhằm ủng hộ “chính phủ của những chuyên gia”?

A: Hmm…

Q: Mấu chốt là: liệu các chính phủ kĩ trị có cứu vãn châu Âu?

A: họ có thể tạo khả năng cho các chính sách nhất định được bổ sung trong nhiệm kỳ ngắn. Nhưng những vấn đề dài hạn hơn của châu Âu cần phải được giải quyết (hoặc không được giải quyết) bởi những viên chức được bầu của châu Âu. Dân chủ gần như là trách nhiệm giải trình. Trong khi có thể dìm trách nhiệm này trong nhiệm kì ngắn thì các chính sách dài hạn sẽ phải được ban hành – hoặc ít nhất phải được duy trì – bởi những viên chức được bầu. Những chính phủ kĩ trị này có thể chỉ là những thu xếp chóng vánh cho những vấn đề ngắn hạn, rất có thể sẽ là sai lầm nếu cho rằng họ hơn khác nhiều hơn thế.

Joshua A. Tucker là Giáo sư chính trị ĐH New York, nghiên cứu sinh về an ninh quốc gia của dự án an ninh quốc gia Truman, và là đồng tác giả của blog hàng đầu về chính trị và chính sách “Chiếc Lồng Khỉ”, nơi post phiên bản sớm nhất của bài viết này.

=========

Bài viết của một người Ấn Độ:

http://basilpaulose.blogspot.com/201...eve-right.html

NHỮNG TƯ TƯỞNG MÀ HỌ CHO LÀ ĐÚNG…

Đây là một suy nghĩ đã theo tôi một thời gian dài. Nhưng tôi không chắc về cách thức sắp đặt nó sao cho đúng đắn. Đây chỉ là một nỗ lực.

Nhiều người trong số chúng ta gắn kết thiên về một hệ ý thức, như chủ nghĩa công sản, Cơ Đốc giáo, Ấn Độ giáo, Hồi giáo, chủ nghĩa tư bản, v.v..họ nghĩ rằng ý thức hệ của họ là tốt nhất và cũng là ý thức hệ mà cả thế giới phải theo. Rất nhiều lần họ không đồng ý với người khác và tranh đấu nhằm mở rộng thêm nữa. Vì thế hôm nay tôi gắng thử tìm hiểu xem làm thế nào họ đạt đến một giai đoạn mà tại đó tâm trí họ trở nên bảo thủ.

Mỗi thế hệ sống trước chúng ta, thế hệ hiện tại của chúng ta và tất thảy những thế hệ sau đều đang chờ đợi nhằm tiếp quản từ chúng ta, tất thảy đều có một điểm chung. Họ không đồng ý với quan điểm của thế hệ trước, họ tranh đấu để thay đổi, họ cố gắng để thế hệ kế tiếp sống theo ý của họ, họ không đồng ý với thế hệ kế tiếp, họ tranh đấu với thế hệ kế tiếp nhằm duy trì quan điểm của mình và sau cùng, họ nghĩ rằng thế hệ của họ là tốt nhất mà thế giới từng biết và sẽ luôn biết. Mỗi thế hệ đều nghĩ, rằng tất thảy những thế hệ trước và sau họ đều sai. Một số gọi hiện tượng này là sự gián đoạn thế hệ.

Mặc du vẫn có vài người sống trong quá khứ (một thời điểm khác biệt trong quá khứ). Họ sẽ dùng những sự-việc hay ho ở những thời điểm kịch sử và nói rằng, đây là văn hóa của chúng ta và chúng ta phải sống như thế đấy. Chẳng hạn, một số người Ấn giáo cực đoan sẽ dùng vài yếu tố trong thời kì không có tôn giáo khác nào cả, những yếu tố như ăn mặc từ thời kì Hồi giáo cai trị Ấn Độ, hệ thống hôn nhân từ xã hội phương tây và nói rằng đấy là văn hóa của chúng ta. Họ tin vào những thần thoại Ấn giáo, lối sống khi mà không có tôn giáo khác. Nhưng họ không đồng ý với cách ăn mặc, hôn nhân của thời kì đó. Sự tự do của phụ nữ có được trong những thời kì này dễ dàng bị phớt lờ. Rồi thì họ chấp nhận cách ăn mặc của phụ nữ từ một thời kì khác trong quá khứ và ở một vùng khác của đất nước. Những tập quán và thực hành của phụ nữ thời trung cổ ở miền bắc Ấn dưới sự thống trị Hồi giáo thường được chiếu cố ở đây. Chế độ một vợ một chồng của công đồng Cơ Đốc giáo thời nay cũng thường được xem xét song hành.

Đó cũng là sự thực tương tự đối với những người cấp tiến khác. Nhưng thảo luận của chúng ta không phải thế. Tại sao họ lại trở nên quá vô tình với mặt trái của vấn đề? Làm thế nào mà một người lại có thể không liên quan đến phần còn lại của xã hội? Hôm qua tôi thảo luận về một siêu sao mới của điện ảnh Malaysia…Santhosh Pandit…!!! Làm sao mà anh ta có thể vô tình với phần còn lại của thế giới thế? Tại sao anh ta lại tin rằng mình tốt hơn và cách hành xử của mình là đúng?

Vậy thì chúng ta sẽ có những bài học từ tất thảy những sự việc này? Một người nào đó từng nói với tôi, “mỗi con người đều điên ở khía cạnh nào đó, theo cách này hay cách khác”. Vì thế tất thảy chúng ta (cũng có thể chỉ có tôi) đều có một loại lập dị nào đó. Chúng ta tin rằng chúng ta đúng và những người khác phê phán là vì họ không coi trọng chúng ta hoặc họ quá non kém chưa thể hiểu. Nhưng chúng ta đã gọi Abdul Kalam*, là một kẻ lập dị ngay từ lúc đầu!!! Rất ít người có lẽ đã đồng ý…Hôm nay ông là người hùng của phần lớn người dân trong đó có tôi. Vậy thì một số tính lập dị là tốt. Và tất thảy những người cho rằng ông ta là một người lập dị, đều hiểu mặt tốt đẹp đó !!!

Việc đầu tiên mà chúng ta làm là, hãy cất những chỉ trích đi. Chúng ta không thèm lắng nghe họ. Chúng ta luôn giữ khoảng cách với họ. Nếu chúng ta nghĩ, ông ta lập dị, chúng ta có xu hướng tránh nói chuyện với họ trong chủ đề đó. Cũng tương đối với những người khác. Họ dừng thảo luận với chúng ta ở bất cứ chủ đề nào mà họ nghĩ rằng chúng ta quá nhiệt tình. Chẳng hạn, chúng ta sẽ không nói một người cộng sản trung kiên rằng, chính sách của ông là sai. Thay vào đó, chúng ta sẽ chấp nhận những gì ông ta đề cập và tránh thảo luận về chủ đề đó, sau đó bắt sang người khác và nói, “tôi chỉ muốn thoát khỏi gã đó thôi”.

Điều này thường xảy ra, khi chúng ta thảo luận với các bà. Nếu chúng ta bắt đầu lí luận, họ lập tức cá nhân hóa chủ đề bằng cách nói về những trường hợp trong cuộc sống riêng tư, những quan hệ, những thành viên gia đình gần gũi, v.v..và đặt chúng ta vào tình huống mà chúng ta hoặc phải chấp nhận những gì họ đang nói, hoặc phải kể ra rằng các thành viên gia đình mình hơi tệ. Một tình huống mà tôi trải nghiệm vài lần trong đời, đó là bằng cách phát biểu khái quát hóa về phụ nữ. Vấn đề tiếp theo mà họ yêu cầu sẽ là, “mẹ ông cũng là một phụ nữ”, “thế nếu đó là chị em của ông?”, v.v..Vì thế tôi, hoặc là phải chấp nhận mẹ mình cũng như thế, điều mà rõ ràng tôi không thể chấp nhận, hoặc là tôi phải chấp nhận tôi sai. Vì thế cách dễ nhất là tránh bất cứ những thảo luận về những chủ đề như thế với phụ nữ.

Bằng cách đó, chúng ta khiến những phê bình của mình, hoặc mọi người với ý thức hệ khác nhau xa rời chúng ta. Thế những ai luôn gần gũi chúng ta? Đó là những người có cùng ý thức hệ. Chúng ta bàn luận cùng họ. Họ giúp chúng ta thặng tiến cùng những quan niệm thặng tiến như nhau và thuyết phục rằng chúng ta đúng. Tôi có một trải nghiệm.Tôi thường lui tới những tổ chức nhất định có liên hệ với Cơ Đốc giáo và việc cầu nguyện. Bất cứ khi nào tôi rảnh rỗi, tôi thường đến và ngồi với họ. Đã thành thông lệ, là khi tôi không ở lớp hay ở nhà, tôi đều đến với họ. Khi đó tôi không biết điều gì đang xảy ra ở bên ngoài và lâm vào trạng thái là, chỉ thông qua Jesus thì chúng ta mới tới thiên đàng và có rất nhiều khái niệm như thiên đàng, địa ngục và tất thảy đều rất thực đối với tôi. Đó là phần tích cực. Phần tiêu cực là, tôi bắt đầu phê phán các tôn giáo khác. Cho rằng những người khác họ đều sai, mà không thực sự biết điều người ta đang giảng dạy. Tôi phê phán Ấn giáo mà không đọc bất cứ sách vở nào về tôn giáo đó, hoặc tìm hiểu nghiêm túc từ một chuyên gia về Ấn giáo, mà chỉ bằng cách nghe những gì các cụ đang nói trong tổ chức của mình. Và cũng tương tự với những ý thức hệ khác.

Vì thế nếu bạn tin tưởng vào một hệ tư tưởng nào đó, hãy chắc rằng bạn đã trang trải đủ thời gian với những người trung dung và phê phán bạn mà không sợ (bạn tốt, vợ, mẹ, v.v..), hoặc người có ý thức hệ đối lập. Hãy đọc cùng một khối lượng dữ kiện về tôn giáo của bạn và của người khác. Có thế bạn mới có thể đạt được trạng thái tốt, hơn là bảo thủ khép kín.

Posted 30th August 2012 by Basil Paulose

* Cựu Tổng Thống Ấn Độ 2002-2007, tác giả bức thư “cuộc sống năm 2070” cảnh báo về môi trường – nd.